مصرف سوخت خودرو و نحوه کاهش یا مدیریت مصرف آن، یکی از دغدغه‌های اصلی خودروسازان و مالکان خودرو است. به همین دلیل هر سال هزینه زیادی برای پیشرفت و توسعه روش‌های کاهش مصرف سوخت خودرو صرف می‌شود.
گرچه بخش فنی و اصلی کاهش سوخت ماشین‌ها بر عهده خودروسازان است اما راهکارهایی وجود دارد که مالکان می‌توانند با استفاده از آن‌ها میزان سوخت خودرو خود را مدیریت کنند.
اهمیت میزان مصرف سوخت
مصرف بیش از اندازه سوخت، به جز آسیب‌های فراوانی که به محیط زیست وارد می‌کند، هزینه زیادی نیز روی دست رانندگان می‌گذارد. اما در صورتی که بازده ماشین بالا باشد، میزان مصرف سوخت پایین خواهد آمد و این هزینه کنترل می‌شود.
بالا بردن راندمان سوخت خودرو به معنی بهینه کردن سیستم سوخت ماشین برای کاهش مصرف بنزین، گازوئیل و… است. بنابراین راندمان و بازده سوخت با مصرف آن رابطه معکوس دارد.
مزایای کاهش مصرف سوخت
ممکن است تصور کنید، تنها مزیت کاهش مصرف سوخت، صرفه‌جویی در هزینه‌هاست اما این امر، مزایایی بیش از این دارد.
- کاهش هزینه: همانطور که می‌دانید، مهم‌ترین مزیت کم شدن مصرف سوخت ماشین، کاهش هزینه تامین انرژی برای وسیله نقلیه و هزینه‌های جانبی است.
- کمک به محیط زیست: سوخت‌های فسیلی که بیشتر در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند، آسیب شدیدی به محیط زیست می‌زنند. از سوی دیگر این سوخت‌ها جزو انرژی‌های تجدیدناپذیرند و با استفاده زیاد، رو به نابودی می‌روند و دیگر اثری از آن‌ها برای آیندگان باقی نمی‌ماند.
- کاهش آسیب به خودرو: مصرف بالای سوخت، کارایی موتور خودرو را به شدت کاهش می‌دهد و در اثر گذشت زمان آن را فرسوده می‌کند. در صورتی که میزان مصرف سوخت در ماشین اصلاح شود، احتمال آسیب رسیدن به خودرو نیز به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
دلایل افزایش مصرف سوخت ماشین
معمولا خودروسازان عددی را به عنوان میزان مصرف عادی سوخت هر خودرو اعلام می‌کنند. اما گاهی رانندگان از بالا رفتن مصرف سوخت خود گلایه می‌کنند. دلایل مختلفی برای این مشکل وجود دارد که با رفع هر یک از آن‌ها می‌توان مصرف سوخت را به عدد واقعی نزدیک‌تر کرد. این دلایل عبارتند از:
- سرد بودن هوا و استفاده از زنجیر چرخ
- تنظیم نبودن موتور ماشین
- رانندگی با سرعت بسیار زیاد
- خاموش نکردن موتور ماشین هنگام توقف‌های طولانی
- تنظیم نبودن فرمان خودرو
- شتاب یا ترمز گرفتن ناگهانی
- معیوب بودن درپوش باک خودرو
- وجود بار سنگین در ماشین و وزن زیاد
- استفاده نکردن از بهترین روغن موتور
- نگه داشتن پا روی پدال ترمز
- پایین بودن شیشه‌ها در سرعت بالای ۸۰ کیلومتر بر ساعت
- عوض نکردن فیلتر هوا
- رانندگی در مسیرهای شنی، خاکی و ناهموار
- تنظیم نبودن فشار باد لاستیک خودرو
- انجان ندادن سرویس دوره‌ای خودرو در زمان مناسب
- استفاده بیش از حد از آپشن‌های انرژی‌بر خودرو
بررسی میزان مصرف سوخت خودرو
هر خودرو با توجه به سرعت خود، به طور تقریبی میزان مشخصی سوخت مصرف می‌کند. البته این میزان به عوامل مختلفی بستگی دارد. در جدول زیر میانگین مصرف برخی خودروها را مرور می‌کنیم.
| نام خودرو | مصرف سوخت (لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر) |
| ایران خودرو | |
| دنا | ۷.۷۴ |
| دنا پلاس | ۷.۷۴ |
| رانا | ۶.۹ |
| سمند سورن ELX | ۸.۱ |
| سمند معمولی | ۸.۷ |
| سمند LX | ۸.۳۴ – ۷.۵۴ |
| وانت پیکان (باردو) | ۹ |
| آریسان | ۹.۲۵ |
| پژو ۲۰۷ (دستی) | ۶.۶ |
| پژو ۲۰۷ (اتوماتیک) | ۷.۱ |
| پژو ۲۰۶ تیپ ۲ | ۶.۴ |
| پژو ۲۰۶ تیپ ۵ | ۶.۴ |
| پژو ۲۰۶ تیپ ۶ | ۷.۳ |
| پژو ۲۰۶ SD V8 | ۶.۴ |
| پژو ۲۰۶ SD V9 | ۷.۳ |
| پژو ۲۰۶ SD V20 | ۶.۴ |
| پژو پارس | ۹.۱ – ۷.۵ |
| پژو ۴۰۵ | ۹ – ۷.۵ |
| ال ۹۰ (دستی) | ۶.۹ |
| ال ۹۰ (اتوماتیک) | ۸.۳ |
| سایپا | |
| پراید ۱۱۱ | ۶.۴۴ |
| پراید ۱۳۲ | ۶.۴۴ |
| پراید ۱۳۱ | ۶.۴۴ |
| پراید ۱۴۱ | ۶.۴۴ |
| تیبا معمولی | ۶.۹۵ |
| تیبا ۲ | ۶.۹۵ |
| وانت پراید ۱۵۱ | ۶.۶ |
| ساینا | ۷ |
| خودروهای خارجی | |
| رنو کپچر | ۵.۹ |
| چانگان CS35 (دستی) | ۶.۶ |
| چانگان CS35 (اتوماتیک) | ۷ |
| کیا سراتو (دستی) | ۶.۶ |
| کیا سراتو (اتوماتیک) | ۷.۹ |
| دایون V5 | ۶.۹ |
| برلیانس H220 (دستی) | ۶.۴ |
| برلیانس H220 (اتوماتیک) | ۶.۵ |
| برلیانس H230 (دستی) | ۶.۴ |
| برلیانس H230 (اتوماتیک) | ۶.۵ |
| برلیانس H330 (دستی) | ۶.۴ |
| برلیانس H330 (اتوماتیک) | ۶.۷ |
| برلیانس H320 (دستی) | ۶.۴ |
| برلیانس H320 (اتوماتیک) | ۶.۵ |
| رنو ساندرو (دستی) | ۶.۷ |
| رنو ساندرو (اتوماتیک) | ۸.۳ |
| ریچ | ۱۰.۸۷ |
| زامیاد Z320 | ۱۳ |
عوامل موثر در تغییر میزان مصرف خودرو
عوامل مختلفی می‌توانند میزان مصرف سوخت خودرو را تغییر دهد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- نوع و مدل خودرو
- سن خودرو
- وزن ماشین (وزن خود خودرو، سرنشینان و بارهای موجود در خودرو)
- نحوه رانندگی
- سرعت خودرو
- نحوه شتاب گرفتن
- میزان استفاده از ترمز
- شرایط آب و هوایی
- سطح جاده
- فشار لاستیک‌ها
- وضعیت شیشه خودرو
- روشن یا خاموش بودن کولر
- استفاده از آپشن های خودرو
نحوه اندازه گیری میزان مصرف سوخت خودرو
محاسبه میزان مصرف سوخت خودرو کار چندان مشکلی نیست. کافی است مراحل زیر را قدم به قدم انجام دهید.
- تا خالی شدن باک خودرو صبر کنید (جایی که نشانگر بنزین به E می‌رسد.)
- عدد کیلومترشمار خودرو را یادداشت کنید.
- باک خودرو را پر کنید و مانند سایر روزهای عادی، رانندگی کنید.
- به رانندگی تا خالی شدن دوباره باک خودرو ادامه داده و دوباره عدد کیلومتر شمار را یادداشت کنید.
- عدد دوم را از عدد اول کم کنید.
- مقدار بنزینی که باک خودرو را پر کرده، بر عدد به دست‌آمده از مرحله قبل تقسیم کنید. (بنزین بر حسب لیتر)
- عدد به دست آمده را در ۱۰۰ ضرب کنید.
- عدد پایانی، میزان مصرف سوخت خودروی شما به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر است.
مصرف سوخت ترکیبی چیست؟
همانطور که گفتیم، سرعت خودرو یکی از عوامل تاثیرگذار بر میزان مصرف سوخت است. به همین دلیل برای سنجش مصرف سوخت خودرو، آن را در حالت‌های مختلف اندازه‌گیری می‌کنند. میانگین مصرف سوخت در روزهایی با ترافیک سنگین، رانندگی در داخل شهر و رانندگی در خارج از شهر را به عنوان مصرف سوخت ترکیبی عنوان می‌کنند.
میزان مصرف سوخت هر خودرو داخل دفترچه راهنما ماشین نوشته شده است. با استفاده از روشی که بالاتر گفتیم می‌توانید میزان مصرف خودرو خود را پس از محاسبه با عدد اعلامی کارخانه مقایسه کنید. در صورت بالاتر بودن عددی که خودتان به دست آوردید، بهتر است عوامل مختلف را بررسی کنید تا مشکل فنی در خودرو شما باعث افزایش میزان مصرف سوخت نشده باشد.
روش های کاهش مصرف سوخت
همانطور که پیشتر گفتیم، هزینه بالای سوخت و رشد قیمت بنزین، یکی از دغدغه‌های بزرگ صاحبان خودرو در ایران و حتی جهان است. در این شرایط، کاهش مصرف بنزین اهمیت بسیاری پیدا کرده و استفاده کمتر سوخت توسط ماشین، کمک اقتصادی قابل توجهی برای افراد است.
عوامل متعددی در طراحی و تولید یک خودرو وجود دارند که در میزان سوخت مصرفی آن تاثیرگذار هستند. اما از طرف دیگر، برخی عوامل به طور کامل به نوع رانندگی و طرز نگهداری از ماشین بستگی دارد.
حرکت با سرعت استاندارد
یکی از مهم‌ترین روش‌های کاهش سوخت خودرو، حرکت در اتوبان با سرعت استاندارد (نه زیاد و نه کم) است. به‌ازای کاهش سرعت به میزان هر ۸ کیلومتر در ساعت (به طور مثال، حرکت با ۷۰ کیلومتر در ازای ۷۸ کیلومتر)، مصرف بنزین تا ۷ درصد کاهش پیدا می‌کند. پس در صورت امکان با سرعت خیلی بالا در بزرگراه‌ها حرکت نکنید.
خاموش کردن موتور هنگام توقف
خاموش کردن خودرو هنگام ایست، یکی از روش‌های کاهش مصرف بنزین است. بنابراین زمان توقف طولانی پشت چراغ قرمز، کنار خیابان یا زمانی که منتظر کسی هستید، موتور ماشین را خاموش کنید. همچنین برای گرم کردن درجای موتور، بیشتر از یک دقیقه زمان نگذارید زیرا این عمل منجر به هدر رفتن بنزین می‌شود.
برخی از خودروهای جدید دارای سیستم Stop Start هستند که موتور را زمان توقف به صورت اتومات خاموش می‌کنند.
استفاده از روغن موتور مناسب
میزان استاندارد روغن موتور، مورد دیگر تاثیرگذار در کاهش مصرف سوخت به مقدار ۲ تا ۳ درصد است. بهطور مداوم، میزان غلظت روغن موتور ماشین خود را طبق اعلام شرکت سازنده بررسی کرده تا در صورت کم یا زیاد بودن آن، متوجه امر شده و مقدار آن را تنظیم کنید.
قرار ندادن پا روی ترمز در زمان توقف
یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین راه‌ها برای کاهش مصرف سوخت، قرار ندادن پا روی پدال ترمز خودرو هنگام توقف است. این کار بی‌مورد، حدود ۳۵ درصد میزان استفاده بنزین را افزایش می‌دهد که خود، رقمی باورنکردنی و بسیار زیاد است. علاوه بر مشکل ذکر شده، نگه داشتن پا روی پدال منجر به فرسایش سریع لنت ترمز هم می‌شود.
تنظیم موتور
مصرف بنزین خودرویی که موتور آن تنظیم نیست، حدود ۴ درصد افزایش پیدا می‌کند. در تشخیص ایرادهای مربوط به تنظیمات پیشرانه خودرو، تمام پارامترهای کارکرد موتور و وضعیت سنسورهای خودرو باید مورد بررسی قرار گرفته و تک‌تک ایرادها رفع شود تا مصرف سوخت کاهش پیدا کند.
یکی از دلایلی که خودرو، برچسب تاییدیه معاینه فنی دریافت نمی‌کند، عدم تنظیم موتور و مصرف بنزین بالای آن است.
تنظیم فرمان خودرو
گذر از چاله‌ها به‌خصوص در فصول سرد سال، منجر به نامیزان شدن فرمان و چرخ‌های خودرو می‌شود و در نتیجه ماشین با افزایش مصرف سوخت ۱۰ درصدی مواجه خواهد شد. همچنین یکی دیگر از عوارض تنظیم نبودن چرخ، فرسایش سریع‌تر آج لاستیک‌هاست.
از علائم نامیزان بودن فرمان می‌توان به انحراف به سمت چپ یا راست خودرو هنگام رانندگی یا میزان نبودن غربیلک فرمان هنگام حرکت مستقیم اشاره کرد.
عدم ترمز و شتاب گیری سریع
ترمزگیری شدید در سرعت بالا و شتاب‌گیری زیاد در سرعت کم باعث می‌شود به موتور شوک وارد شده و میزان مصرف سوخت، افزایش پیدا کند.
در شرایط مذکور، به این دلیل که سرعت پیشرانه به یک‌باره با شدت، کم یا زیاد می‌شود؛ موتور برای جبران، بنزین بیشتری مصرف می‌کند تا دستور عجیب و ناگهانی راننده را انجام دهد.
بررسی درب باک بنزین
خودرو فاقد درب باک بنزین یا دارای درب باک معیوب، دو مورد از دلایل احتمالی مصرف سوخت بالا هستند و بهطور معمول، این مشکل از طریق روشن شدن چراغ چک به اطلاع راننده می‌رسد. همچنین درب باک دارای ایراد، به‌دلیل خارج شدن بخارهای مضر بنزین در هوا به محیط زیست نیز آسیب می‌رساند.
کاهش وزن خودرو
هر چقدر که وزن ماشین بیشتر باشد، میزان استفاده سوخت آن بالاتر می‌رود. به ازای هر ۴۵ کیلوگرم، مصرف بنزین خودرو به اندازه یک تا ۲ درصد افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین وسایل اضافه و غیرضروری داخل ماشین (به‌خصوص صندوق عقب) را خارج کنید تا وزن اتومبیل کمتر شود.
ثابت نگه داشتن سرعت
تغییر مداوم سرعت حرکت هنگام رانندگی، سبب افزایش مصرف سوخت می‌شود. به گفته کارشناسان، در صورتی که خودرو شما مجهز به سیستم کروز کنترل باشد، بهتر است هنگام رانندگی در بزرگراه‌ها از آن استفاده کرده و با سرعتی ثابت ادامه دهید. در ماشین‌های دنده دستی هم بهتر است از دنده‌های بالا استفاده کنید تا موتور دور بر دقیقه کمتری داشته باشد و مصرف سوخت کاهش یابد.
باز کردن پنجره ها و استفاده به موقع از سیستم تهویه
وقتی در شهر در حال رانندگی هستید و چندان سرعت بالایی ندارید، بهتر است به جای استفاده از سیستم تهویه مطبوع خودرو یا کولر ماشین، شیشه خودرو را پایین بکشید. اما اگر حتما مجبور بودید تهویه مطبوع را روشن کنید، آن را روی حالت بازچرخش تنظیم کنید تا سوخت کمتری مصرف شود.
اما اگر سرعت‌تان بالای ۸۰ کیلومتر بر ساعت است، پایین کشیدن شیشه را فراموش کنید. پنجره باز خودرو در این سرعت، مقاومت خودرو در برابر حرکت را افزایش داده و مصرف سوخت را بالا می‌برد. پس بهتر است سیستم تهویه هوا را روشن کنید.
تعویض فیلتر هوا
اگر فیلتر هوا خودرو را به موقع تعویض نکنید، موتور سخت‌تر کار می‌کند و مصرف سوخت را بالا می‌برد. فیلتر هوا باید به صورت دوره‌ای و بر اساس دفترچه راهنما خودرو تعویض شود.
پرهیز از رانندگی در جاده های خاکی و ناهموار
رانندگی در جاده‌های خاکی و شنی، به طور معمول ۳۰ درصد بیشتر طول می‌کشد. از آنجایی که این جاده‌ها یکنواخت نیستند، زمان بیشتری برای عبور از آن‌ها نیاز است. پس سوخت بیشتری هم مصرف خواهد شد.
توجه به جلو در رانندگی و پیش بینی حرکات بعدی
هنگام رانندگی به مسیر خود توجه کنید. عابران و خودروها را رصد کنید تا تشخیص بدهید حرکت بعدی آن‌ها چه خواهد بود. با این کار، تقریبا سرعت‌تان ثابت باقی خواهد ماند و از ترمز گرفتن‌های ناگهانی و شدید جلوگیری می‌کنید. بنابراین مصرف سوخت کاهش خواهد یافت.
رانندگی نکردن در ترافیک و شلوغی
رانندگی در ترافیک یعنی حرکت با دنده پایین و مدام ترمز کردن. این موارد به معنی افزایش مصرف سوخت خودرو است. بنابراین در صورت امکان از تردد با خودرو در این ساعت‌ها خودداری کنید.
استفاده درست از گیربکس دستی
بهتر است همیشه به دور موتور توجه کنید تا به موقع دنده را تغییر دهید. هر چه دور موتور بالاتر برود، مصرف سوخت نیز افزایش می‌یابد.
تنظیم باد لاستیک خودرو
تنظیم نادرست فشار باد لاستیک، تاثیر مستقیمی در افزایش مصرف سوخت و همچنین فرسایش سریع آج تایر دارد؛ بنابراین توصیه می‌شود که فشار باد لاستیک‌های خود را بهطور مرتب بررسی کرده و آن را همیشه در حالت استاندارد قرار دهید.
میزان فشار باد تایر هر خودرو، توسط سازنده آن (برچسب روی رکاب) مشخص شده؛ اما در زمستان به دلیل تغییرات آب و هوایی، بهتر است مقدار آن را کمی کاهش دهید.
سرویس دوره ای خودرو
سرویس دوره ای خودرو، راندمان سوخت خودرو را حفظ می‌کند. اگر قطعات خودرو به‌خوبی نگهداری نشده یا دچار خوردگی و آلودگی شوند، موتور به خوبی کار نمی‌کند. بنابراین میزان مصرف سوخت بالا می‌رود. در صورت عدم سرویس دوره‌ای خودرو میزان مصرف سوخت ممکن است تا ۳۰ درصد افزایش یابد. بنابراین کاهش مصرف سوخت خودرو با دیاگ یکی از اقدامات مؤثر برای جلوگیری از مصرف بالای سوخت است.
انجام معاینه فنی خودرو نیز می‌تواند به عنوان سرویس دوره‌ای خودرو تلقی شود. حتما توجه داشته باشید کاتالیست خودرو وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.
استفاده نکردن از خودرو در مسافت های کوتاه
روشن و خاموش کردن مداوم خودرو برای طی کردن مسافت‌های کوتاه، مصرف سوخت را به شدت بالا می‌برد. بنابراین بهتر است با برنامه‌ریزی، چندین کار را در یک سفر شهری انجام دهید تا میزان سوخت خودرو را مدیریت کنید.
کمتر رانندگی کردن
شاید خنده‌دار باشد اما رانندگی کمتر و استفاده نکردن از خودرو، میزان مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. بنابراین تا حد ممکن از وسایل حمل و نقل عمومی یا دوچرخه برای انجام کارهای روزانه استفاده کنید.
استفاده از بنزین زمستانی
رانندگی در برف، نیازمند رعایت نکات خاصی است. بنزین زمستانی، نوع خاصی از بنزین است که در کشور ما چندان مرسوم نیست. ترکیبات این بنزین به گونه‌ای طراحی شده که در زمستان دارای فشار بخار Reid بالاتری باشد، به این معنی که راحت‌تر تبخیر شده و راحت‌تر مشتعل می‌شود تا ماشین در هوای سرد سریع‌تر استارت بخورد.
عدم استفاده بیش از حد از گرمکن صندلی
بهتر است از امکانات جانبی خودرو مثل گرمکن صندلی کمتر استفاده شود. استفاده مکرر از این آپشن سبب مصرف بیشتر سوخت می‌شود.
اطمینان از سلامت سیستم تعلیق خودرو
حتما سیستم تعلیق خودرو را بررسی کنید. بالانس نبودن چرخ‌ها، کمک فنر و… میزان مصرف سوخت را بالا می‌برد.
کاهش مصرف سوخت با ریمپ خودرو
ریمپ خودرو، نرم‌افزاری است که روی کامپیوتر خودرو نصب می‌شود و به خودرو برای رسیدن به بالاترین راندمان کمک کرده و سبب کاهش قابل توجه مصرف سوخت می‌شود. سازندگان خودرو از طریق تنظیم این نرم‌افزار، موتور خودرو را کالیبره می کنند. این تنظیمات قبل از عرضه وسیله نقلیه در بازار انجام می‌شود.
ریمپ می تواند خودرو را با شرایط آب و هوایی و کیفیت سوخت‌های مختلف سازگار کند. بنابراین بعد از ریمپ، مصرف سوخت کاملا بهینه شده و از آن کاسته می‌شود.
مزایای ریمپ خودرو
- تغییر جداول سیستم متغیر منیفولد ورودی
- تغییر نواحی مختلف جداول توربو و spool mode
- رفع تاخیر پدال گاز (کپ دریچه گاز) بعد از ریمپ ایسیو
- تغییر در عملکرد دمای فن
- رفع محدودیت سرعت توسط ریمپ ایسیو
- افزایش کاتاف با ریمپ ایسیو
- تغییر جداول مربوط به گشتاور
- حذف سنسور اکسیژن دوم
- ریمپ با سوخت E85
کلام آخر
یکی از مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های رانندگان، چگونگی مدیریت مصرف سوخت و کاهش آن است. با رعایت موارد مطرح شده در این مقاله، می‌توانید بر این چالش‌ها غلبه کنید.
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
